HARPUT

HARPUT adiyla anilan yerlesim merkezimiz, Elazig ilinin 5 kilometre kuzeyinde yeralmaktadir. Elazig kenti kurulmadan once halk bu bolumde yasamaktaydi. Harput`un tarihi Urartu`lara kadar gitmektedir.
Osmanlilar doneminde Harput sancagi olarak gecen Harput ilimiz, stratejik acidan cok onemli bir merkez olmasi asabiyle yabanci devletlerin de ilgi merkezi arasinda yeralmistir. Cogumuzun inanamayacagi bazi ilginc noktalar vardir Harput ile alakali. Mesela Harput`ta 100 sene once bir Amerikan Koleji`nin oldugunu biliyormuydunuz? Ayrica konsolosluk bazinda Amerikan, Ingiliz temsilcilikleri de faaliyet gostermekteydi.
Harput`a olan bu yabanci ilginin asil amaci burada yasayan Ermeni vatandaslarimizi kullanmak ve Osmanli`nin bolunmesini kolaylastirmakti. Nitekim 1915 yilinda yapilan arama sonucunda Amerikan Koleji`nde bulunan silahlarin Ermeni ayaklanmacilara destek olundugunun kaniti olmus ve okul kapatilmistir.
Harput`ta birlikte asirlarca kardeslik icinde yasayan Turkler ve Ermeniler son yuzyildaki olaylar yuzunden ayrilmak zorunda kalmislardir, fakat belgelere baktigimiz zaman Ermeni olaylarinin en az goruldugu merkezlerden birisi Harput olmustur. Harput`ta olaylarin az olma nedeni genelde halkin birbirini cok iyi taniyor olmasindan dolayidir. Komsuluk mefhumunun cok gelismis oldugu ve Harputlu olma ayricaliktir sayildigi icin o donemde farkli kulturler kaynasma konusunda hemfikir olduklari icin Harput kulturu bolgedeki diger sehirlerden farkli bir boyutta gelismis ve kardeslik baglari daha derin olmustu.
Harput, kulturel anlamda da epey ileri durumdaydi. Mesela fotograf makinesi ilk olarak dunyada ciktiktan daha 12 sene sonra Harput`un fotograflari cekilmistir. Belki de bir cok bati kentimiz henuz fotograf makinesi ile tanismamisti o donemlerde.
Harput`un diger bir ilgi ceken ozelligi muzik konusundaki farkliligidir. Dogu Anadolu bolgemizdeki butun kentlerde halk muzigi kullanilirken , Harput`ta divan muzigi kullaniliyor ve enstrumanlar olarak doguda hemen hic kullanilmayan tambur, ud gibi muzik aletleri kullaniliyordi.
Cogu kimsenin Mus turkusu olarak bildigi "Burasi Mus`tur, Yolu yokustur , giden gelmiyor, acep ne istir" turkusunun aslinda bir Elazig turkusu oldugunu cogumuz bilmeyiz. Aslinda turkude gecen asil yer HUS kalesidir. Burasi Yemen`deki bir kale olup orada cok sehit verilmistir. Ve Harput`tan da bu kaleyi korumak icin gonderilen askerlerimiz icin yazilmis bir turkudur. Turkunun diger misrasindaki "Ano Yemen`dir, gulu cemendir , giden gelmiyor , acep ne istir" bolumu de parcadaki adi gecen yerin HUS kalesi oldugunun kanitidir.
Harput kentimiz Ermeni olaylari sonucunda komple yikilmis ve halk Elazig`a yerlestirilmistir. Elazig kentinin kurulmasi ise baska bir noktadir. Harput nufusu cogalinca ve Harput`un bulundugu tepede yer kalmadigi icin Abdulaziz Han tarafindan cikarilan karar ile MAMURATUL-AZIZ kentinin kurulmasina karar verilmistir. Daha sonra kentin ismi ELAZIZ olarak degistirilmis ve Mustafa Kemal ATATURK, Elazig`a yaptigi seyahat sirasinda buranin bir AZIK kenti oldugunu soyleyerek adinin EL-AZIK olarak degismesini istemistir. Kentimizin ismi bu tarihten sonra ELAZIG olarak kalmistir.
Bugun Harput kenti artik kent olmaktan cok yikik bir koy havasindadir. Insanin bu eski SANCAK kentimizin nasil bu hale geldigine inanabilmesi o kadar zor olsa da biraz tarih sayfalarini karistirinca nasil bir kultur birikiminin yok edildigi asikardir. Eski Harput fotograflarina bakinca ne denilmek istendigi daha iyi anlasilacaktir.
Su anda Harput`a yolunuz duserse sizi EVLIYA`lar karsilayacaktir, her kosesinde sehitler ve evliyalar dolu olan bu kahramanlar diyarini kesinlikle yolunuz duserse ziyaret edin. Ama lutfen basit bir gezi olmasin cunku Harput gercekten icerisinde bir hazine tasiyan bos bir kup gibidir. Inceledikce bunu daha iyi anlayacaginizdan eminim.