Kimi zaman tesadüfen bir bilinmezin içine düşersiniz. Yıllarca özlemini duyduğunuz düşünüz somutlaşır, hatta gerçekleştirmeniz zorunluluk haline gelir.

1998 yılında bir avuç idealist gençle Paşa Ilıcası Mevkii'nde kazıya başlandığında, vadi tümüyle sarı buğday başaklarıyla kaplıydı. Bugün, aynı topraklarda, buğday başaklarının yerini sütunlar almış durumda. Her gün en az birkaç otobüs yerli ve yabancı turist, ortaya çıkartılan eserleri görmeye geliyor. Bir düş daha şimdiden bir gerçekle kucaklaşmış. Ancak iş çok, zaman az. Dev iş makinelerine karşı, gıcırtılı el arabalarının mücadelesine sahne olan Kaikos Vadisi, yaman bir yarışın içinde. Çok az bir sürede kazılan alanın kimliğini tespit etmek, planlamacılık mantığını saptamak, kült merkezinin unsurlarını anlamlandırmak, genç ve idealist bir Türk ekibine olanak tanındığında nelerin yapılabileceğini göstermek açısından güzel bir örnek. Bu aşamadan sonra bu topraklara karşı son görevimiz, ortaya çıkan verilerin ve sonuçlarının bilim dünyası ile paylaşılması. Bu hedefin de kısa zaman içinde yine aynı genç ekiple başarılacağına inancım sonsuz.

Elinizdeki kitapçıkla bu genç ekibin bugüne kadar yaptıkları ve ortaya çıkarılan sanatsal eserler ilk kez belgelendi. Bu önemli adımı, üç yıl boyunca kazının diğer işleri ile birlikte kazı fotoğrafçılığını da yapan, meslektaşlarımız Sn. Firdevs Sayılan ve Sn. Mehmet Güngör ile birlikte attık.

Bu cennet vadi ağaçları, zambakları, börtü böceği ile bir gün su altında kalsa bile, yaşanan onca güzel anı; cerenler, danişler, canolar, göbek amcalar, gülolar ve daha niceleri, cerenimonun havlamaları, kurbağa sesleri, yemek çanları hatta sivrisinekler hep hatırlanacak.

Belki suyun altından gelen bu sesler, aydınlık Türkiye'nin geleceğini yol gösterecek. Yanlışlar tekrarlanmasın diye...

Belki de,
ilkler şehrinde bir ilk yaşanacak,
dünyaya örnek olan;
"Yanlışlar için artık Bağdat değil, Bergama dönüşü örnek gösterilecek"

İnsanlar düşlerle yaşayamaz mı!

Ahmet YARAŞ
Yortanlı Barajı Kurtarma Kazısı Heyet Başkanı
Allianoi 2001

ALLIANOI TARİHÇESİ

Bergama'nın 18 km kuzeydoğusunda Paşa Ilıcası olarak anılan merkezde bugüne kadar bilinmeyen yeni bir kült merkezi ortaya çıkarıldı. Bu kült merkezi, sağlık tanrısı Asklepios'a adanmış yeni bir Asklepieion'dur.

İS II. yüzyılda yaşamış Hadrianotherai'lı P.A. Aristides, Hieroi Logoi (Kutsal Sözler) adlı eserinde; Pergamon'a 120 stadia (23-25 km) uzaklıkta olan Allianoi'da şifa bulduğunu aktarır. Pergamon ve yakın çevresinde bu uzaklıkta, bu ölçülerde başka bir sağlık merkezi olmadığından Allianoi, Asklepieionu'nun Paşa Ilıcası Mevkii'nde keşfedilen antik merkez olduğu sanılmaktadır.

Yüzey araştırmaları sonucunda keşfedilen kült merkezinin yakın çevresindeki yerleşmelerle bağlantısı araştırılmış, yol ağlarının hep bu alanla olan bağlantısından dolayı bu alanın önemli konaklama merkezlerinden biri olduğu saptanmıştır.

Paşa Ilıcası ve yakın çevresinde 1998 yılından bu yana yapılan kurtarma kazı çalışmaları sonucunda;

- Halen 470C sıcak suyu olan, 9700 m2'lik bir alan kurulmuş, frigidarium (ılıklık), dinlenme veya terapi odaları, çeşme ve havuzları, kriptoportikos (gizli geçiş) ve tonozlu galerileri tespit edilen termal tesisleri

- Halen kullanılan çift kemerli Roma Köprüsü

- Doğu - batı doğrultulu, 210 m uzunluğunda, 6 m genişliğinde sütunlu prosesyon yolu

- Kuzey - güney doğrultulu 35 m uzunluğunda 8 m genişliğinde sütunlu cadde

- Sütunlu caddenin stoasının arkalarında farklı işlevler için kullanılmış dükkan ve mekanlar

- Eksedra tipinde apsidal planlı bir nympheum (anıtsal çeşme)

- Görkemli bir tedavi yapısı

- Kuzey - güney doğrultulu caddenin başlangıcında proplylon (anıtsal giriş)

- Doğu - batı doğrultulu caddelerin bitiminde geçiş yapısı

- Etrafını sokakların çevirdiği 1200 m2'lik bir insula (ada)

- Kült yapısı

- Peristilli yapı

- Latrinler (umumi tuvalet yapıları)

- Bazilikal tipte büyük kilise yapısı

- İki mezarlık Şapeli (küçük kilise)

- Nekropol alanları (mezarlık)

- Seramik atölyeleri, fırınları

- İçme ve atık su sistemleri

ortaya çıkarılmıştır.

Bu mekanların içinde çok sayıda mermer heykeltıraşlık eseri, seramik, pişmiş toprak kandil, metal, cam, kemik eser, sikke tespit edilmiş ve Bergama Müzesi'nin envanterine kazandırılmıştı.

Allianoi, büyük olasılıkla İ.Ö. II. yüzyılda kurulmuş, ancak İ.S. II. yüzyılda Hadrian Dönemi'nde büyük bir bayındırlık hareketi yaşamış ve hidroterapinin uygulandığı büyük bir kült merkezi görünümü kazanmıştır. Bizans döneminde kısmen yerleşime sahne olan merkez, Batı Anadolu'da sıcak su kaynağının üzerinde kurulmuş, en büyük ve en iyi korunmuş komplekslerden biridir.

YORTANLI KURTARMA DERNEĞİ

Allianoi kazılarına destek olmak amacıyla 2000 yılının Haziran ayında kurulan Bergama Yortanlı Kurtarma Derneği, kurtarma kazıları için gerekli olan mali desteğin sağlanmasının yanı sıra, buluntuların tanıtımı ve kazılarla ilgili kamuoyunun bilgilendirmesi için de çalışmalar yürütüyor.

Dernek hakkında bilgi almak ya da üye olmak için Allianoi kazıevine 0232 659 14 96 numaralı telefondan ulaşabilir ya da derneğin AKBANK Bergama Şubesi DHV 33453-01-2 no'lu hesabına bağışta bulunabilirsiniz.
 

Not: Bu bölüm hazırlanırken Bergama Yortanlı Kurtarma Derneği tarafından hazırlanan "SU İÇİNDE: ALLIANOI" adlı kitaptan faydalanılmıştır.